Hazırlayan: Suna Polat M.A. Uzman Psikolog – Aile TerapistiÖncelikle çocuğunuzu iyi tanıyın Neleri yapabildiğini, neleri yaparken zorlandığını gözlemleyin.Okula başlayacak olan çocuklarda hangi özelliklerin önemli olduğunu öğrenin ve çocuğunuzu bu özellikler açısından değerlendirin.Özelllikle yılın son çeyreğinde yani Eylül ayından sonra doğan çocuklar için bu değerlendirmeyi yapmak çok önemlidir. Çünkü küçük yaşlardaki çocukların gelişimleri aylar hatta haftalar içerisinde olur. Dolayısı ile Eylül ayından sonra doğmuş olan çocuklar ay farkı ile de olsa gelişimsel olarak yılın ilk aylarında doğan çocuklardan daha geride olabilirler. Bu nedenle diğer çocuklardan daha fazla desteğe ihtiyaç duyabilirler.Eğer çocuğunuzun okula başlaması konusunda kaygı duyuyorsanız, çocuğunuzu akranları ile karşılaştırdığınızda daha farklı olduğunu düşünüyorsanız, anaokulu öğretmeni de benzer kaygıları aktarmışsa, çocuğunuzun bir uzman tarafından okula hazır olup olmadığı konusunda değerlendirilmesi yaralı olur. Bu değerlendirme sonucunda daha doğru bir karar verebilir ve çocuğunuzu hangi konuda, nasıl desteklemeniz gerektiği konusunda bilgi sahibi olursunuz.Çocuğunuzla başlayacağı okul hakkında konuşun. Size okul hakkında sorular sorması için teşvik edin.Okulda katılacağı heyecan verici, keyifli aktivitelerden söz edin. Kendi okul yaşantınız ile ilgili anılarınızı paylaşın. Örneğin okulun ilk günü neler yaşadığınızı, okuldaki ilk gününüzün nasıl geçtiğini anlatabilirsiniz. Çocuklar; ana-babalarının çocukken yaptıkları şeyleri dinlemekten çok keyif alırlar.Okula başlamadan önce çocuğunuzla birlikte odasını düzenleyin, okul ile ilgili malzemelerin alışverişini birlikte yapın, bu malzemeleri birlikte masasına yerleştirin.Her akşam birlikte kitap okumayı alışkanlık haline getirin. Unutmayın, anne ve babaları ile birlikte sesli olarak kitap okuyan çocuklar okumaya daha hazır olurlar.Günün en az 20-30 dakikasını masa başında oturarak herhangi bir faaliyet yapmaya ayırın. Bu faaliyet, resim yapma, resimli bir kitabı inceleme, okula hazırlık kitaplarındaki çalışmaları yapma, makas ve kağıt ile kesme-yapıştırma yapma, bulmaca çözme vb. olabilir.Çocuğunuzu başladığı işi bitirme konusunda teşvik edin. Yaptığı işin kalitesi kadar bitirilmesinin de önemli olduğunu vurgulayın.Tekrarlar yapabilmeleri için fırsat yaratın. Çocuklar yeni öğrenmekte oldukları şeyleri sürekli tekrar ederek pekiştirirler. Böylece öğrendikleri şeyler kalıcı olur ve kolay unutulmaz. Ayrıca yapabildikleri şeyleri tekrar tekrar yapmak onların yeni bir şeyi denemek için ihtiyaç duydukları güveni oluşturmalarına yardımcı olur. Bu nedenle aynı hikayeyi defalarca dinlemek isteyebilir ya da aynı resmi birçok kez çizebilirler.Bütün çocuklar kurallara ve sınırlara ihtiyaç duyarlar. Tutarlı ve sevecen bir disiplin anlayışı ile yetiştirilen çocuklar, hiç sınır konulmayan veya çok fazla sınır koyulan ortamlarda yetiştirilen çocuklardan daha fazla kendilerine güvenli, daha yaratıcı, daha üretken ve daha uyumlu olurlar. Çocuklara onların ihtiyacı kadar sınır koyabilmek için şunlara dikkat etmelisiniz.
1. Çocuklarınıza gereksiz sınırlamalar koymak yerine etkinliklerini yönlendirmek amacı ile rehberlik edin, yol gösterin. 2. Çocuklarınızdan bir şey yapmalarını isterken nedenini de söyleyin. Örneğin; çocuğunuzun oyuncaklarını toplamasını istiyorsanız oyuncaklarını toplamanı istiyorum, çünkü onlara takılıp düşebiliriz diyebilirsiniz. 3. Eğer çocuğunuz herhangi bir konuda desteğe ihtiyaç duyuyorsa; bunu onun ne söylediğini dinleyerek veya ne hissettiğini anlamaya çalışarak öğrenebilirsiniz. Böylece hem gereksiz yere ona müdahele etmemiş olursunuz, hem de gerçekten desteğe ihtiyaç duyduğunda sizi yanında bulmuş olur.Çocuğunuza sorular sorun ve sorularını cevaplayın. Çocuğunuza özellikle sadece evet veya hayır ile yanıtlanmayacak sorular yöneltmeye dikkat edin. Örneğin; küçük çocuklar genellikle parkta yürüyüş yaparken yerde gördükleri yaprakları toplamaktan hoşlanırlar. Bu yaprakların nasıl benzer veya nasıl farklı olduklarını sorabilirsiniz. Bu gibi sorular çocukların analitik düşünmelerini nesneleri ve kavramları sınıflandırmalarına yardımcı olur. Bu beceriler okul yaşantısında çok gerekli olan becerilerdir. Ayrıca; başka neler ağaçta yetişir gibi bir soru yönelterek, onların bakış açılarını zenginleştirebilir, yaratıcılıklarını destekleyebilirsiniz. Çocuklar size soru sorduklarında ise; hemen yanıtlamak yerine onların bu konuda ne düşündüğünü sorarak düşünmelerini sağlayabilirsiniz. Çocuğunuzun sorduğu sorunun cevabını kitaplara, ansiklopedilere bakarak birlikte araştırabilir, böylece öğrenme meraklarını pekiştirebilirsiniz.Çocuğunuzu yeni arkadaşlar edinmesi için teşvik edin. Yeni arkadaşlıklar kurmak hem sosyal gelişimi destekler, hem de çocuğun farklı kişilerin farklı bakış açılarının olabileceğini öğrenmesine yardımcı olur.Çocuğunuzun evde ne gibi sorumlulukları olduğunu gözden geçirin. Bu sorumluluklar üzerinde zaman zaman konuşun. Gerekirse yaşına ve sınıfına uygun yeni sorumluluklar verin.Kendi işini kendisi yapması konusunda destek verin. Özellikle, yemek yeme,giyinme, temizlik, çanta hazırlama gibi kendisi ile ilgili işleri mutlaka sizin yardımınız olmadan kendi başına yapması için destekleyin Unutmayın, çocuklar ne kadar çok kendi işlerini kendileri yaparlarsa o kadar çok özgüvenleri yüksek olur. Ayrıca; bu tür işleri yapmanın ince-motor becerilerin gelişimine katkısı çok önemlidir.Çocuğunuzla konuşurken sayılarla ilgili temel kavramları fark etmesini sağlayabilirsiniz. Örneğin; kendi boyu ve kardeşinin boyu, kilosu, yaşı gibi özelikleri üzerinde konuşarak , büyük-küçük, uzun-kısa gibi temel matematiksel kavramları günlük yaşamında kullanmasına yardımcı olabilirsiniz.Domino oyunu veya zarlarla oynanan masa başı oyunları hem çocukların dikkat sürelerini geliştirmeleri hem de sayı kavramlarını kullanmaları ve tekrar etmeleri açısından yararlıdır.