YAYGIN GELİŞİMSEL BOZUKLUKLARDA; Temel olarak aşağıdaki gelişim alanlarında çeşitli derecelerde zorluklar beklenir.
– iletişim/etkileşim
– sosyalleşme
– bilişsel gelişim
– ince motor ve kaba motor gelişimi
– adaptif tepkiler geliştirebilme (içinde bulunduğu ortama uyum sağlama)
– duygusal gelişim
Çocuğunuz dikkatini toplayabilme, dikkatini sürdürebilme, kendini ve duygularını çeşitli ortamlarda kontrol edebilme gibi konularda sorunlar yaşayabilir, bu durum sizin çocuğunuzla olan birlikteliğinizin niteliğini, hem çocuğunuzun hem de ailenin diğer bireylerinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir.Sürekli tekrar eden, çözümlenemeyen davranış sorunları, takıntılar sizi yorabilir.Bunun gibi problem davranışlar karşısında nasıl bir yol izleyeceğinizi bilmeniz çocuğunuzun ve sizin yaşamınızı kolaylaştıracaktır.
Eğitsel Metodlar ve Yaklaşımlar:
1. ÖZEL EĞİTİM : Özel eğitim yaklaşımında en sık kullanılan yöntem; Uygulamalı Davranış Analizidir. ABA (Applied behavior analysis) olarak bilinen bu yaklaşım; çocuğun henüz edinmediği becerileri kazanması için uygulanan, davranışlarını değiştirmeyi sağlayan bir özel eğitim metodudur.Pozitif davranışın ortaya çıkması için ödül kullanılarak istendik veya hedef davranışın kazanılması amaçlanır. Bu yaklaşımda; hedeflenen beceri küçük parçalara ayrılarak ulaşılması daha kolay bir hale getirilir. Genellikle masa başında yapılan çalışmalar ile uygulanmakla birlikte günlük yaşama aktarılan genelleştirme çalışmaları ile de desteklenir. Özel eğitim öğretmenleri tarafından uygulanır.
2. DIR® FLOORTIME™: Çocuğun gelişimsel özellikleri ve bireysel farklılıklarının değerlendirilmesi ile, takvim yaşı ne olursa olsun gelişimsel anlamda hangi düzeyde olduğu dikkate alınarak, ona özgü bir program oluşturulması hedeflenir.Çocuğun ortak ilgi kurarak karşısındakine dikkatini verebilmesi,karşılıklı etkileşime geçebilmesi ve öğrenebilmesi amaçtır. Bunun için; yetişkinin çocuğun ilgisini izleyerek, gelişim basamaklarında yukarı doğru çıkmasını desteklemesi sağlanır. Sıcak,güven veren ve keyifli bir etkileşim sağlanarak çocuğun aktif olması, kendiliğinden katılması ve sürdürmesi hedeflenir. Bütün bu hedeflerin gerçekleştirilmesinde en önemli adım; anne ve babayı eğitmek, yani; bu iletişim modelini çocukları ile etkileşime geçmeleri için öğretmek ve bunu günlük yaşamlarında uygulamaları için desteklemektir. Bu yaklaşımın ABA yaklaşımından ayıran e n önemli özelliği, bu yaklaşımın bir beceri öğretimi olmamasıdır. Bu yaklaşım; DIR® FLOORTIME™ eğitimini almış uzmanlar tarafından uygulanır.
3. DUYU BÜTÜNLEMESİ TERAPİSİ: Sensory Integration Therapy: Duyu organlarımız ile algıladığımız uyaranları ve bu uyaranların ilettiği mesajları birbiri ile işlemleyerek kullanabilmek için duyusal entegrasyon gereklidir.Bazı çocuklar bu entegrasyonu sağlamakta çeşitli zorluklar yaşarlar.Buna bağlı olarak duydukları seslere tepki vermemek,bazı dokulara aşırı hassasiyet göstermek,salıncakta sallanamamak,pütürlü gıdaları yiyememek gibi pek çok alanda yaşıtlarından farklı ve beklenmeyen tepkiler verirler.Duyu bütünlemesi terapisi bu konuda özel eğitim almış uğraşı terapisti ve fizyoterapistler tarafından uygulanır.Bedenini kullanarak çocuğun çeşitli aktiviteler sırasında bu güçlüğü azaltmasına yardımcı olacak teknikler kullanılır.Masaj yapmak,fırçalamak,ağırlıklı battaniye kullanmak örnek olarak sayılabilir.
4. DİL VE KONUŞMA TERAPİSİ: İletişim becerilerinin geliştirilmesi için uygulanır.İletişim; sadece sesler ve sözcükler üretmek ve kullanmak olarak anlaşılmamalıdır.Dil ve konuşma terapisi, sözel ifade gelişimi ile birlikte iletişimi artırıcı çeşitli metodları kullanır.Bu metodlar Davranışçı ve /veya gelişimsel metodlar olabilir. Dil ve konuşma gelişimini destekleyerek,problemlerin çözümü için hedefler belirler. Dil ve konuşma terapistleri; yüz ve ağız farkındalığını arttırmak,yada hassasiyetini gidermek,sesleri üretilmesi ve iletişim için kullanılmasını sağlamak,sözcüklerin öğrenilmesine, anlaşılmasına ve kullanılmasına yardım etmek,konuşma anlaşılabilirliğini arttırmak gibi konularda çalışırlar. Çiğneme,yutma becerileri de en az sözel ifade becerileri kadar önemlidir.Dil ve konuşma terapistleri çocuğunuzun bu sorunları konusunda da eğitim almış kişilerdir,gerekli değerlendirmeyi yaparak sizi yönlendirirler. Sözel ifade gelişimi konusunda gelişim sağlanamadığında,alternatif iletişim yöntemleri (augmentive communication) konusunda yol gösterir,uygularlar.